Trafik Kazalarında Maddi ve Manevi Tazminat Davaları 

1) Hukukî Dayanak ve Genel İlkeler

• TBK m. 54: Maddi zarar kalemleri (tedavi giderleri, kazanç/iş gücü kaybı, ekonomik geleceğin sarsılması, bakıcı/protez vb.).
• TBK m. 56: Bedensel/ruhsal bütünlüğün ihlâli hâlinde manevî tazminat.
• TBK m. 72: Zamanaşımı — zarar ve failin öğrenilmesinden 2 yıl, her hâlde 10 yıl; eylem suç ise daha uzun ceza zamanaşımı uygulanabilir.
• Sorumluluk rejimi: Sürücü (kusur), işleten/malik (tehlike sorumluluğu), zorunlu trafik sigortacısı (poliçe limiti dâhilinde); uygun hâllerde Güvence Hesabı.

2) Maddi Tazminat (Kalemler ve Hesap Esasları)

• Tedavi masrafları: Ameliyat, hastane, ilaç, fizik tedavi, psikiyatri/psikoterapi, tıbbi sarf.
• Geçici iş göremezlik: İyileşme süresince gelir kaybı.
• Sürekli iş göremezlik (maluliyet): Sağlık kurulu/aktüerya ile kalıcı oran üzerinden kazanma gücü kaybı.
• Bakıcı/yardım ihtiyacı: Geçici veya sürekli bakım gideri.
• Protez/cihaz: Ortez-protez, tekerlekli sandalye, araç tertibatı, ev içi uyarlama.
• Ulaşım-refakat-konaklama: Tedavi sürecine bağlı masraflar.
• Araç/diğer eşya zararları: Bedensel zarar davasından bağımsız veya birlikte talep edilebilir.
  Hesap prensipleri: Net gelir tespiti → iskonto/artan ücret varsayımları → yaşam tabloları → müterafik kusurindirimi (kemer, kask, hız vb.) → poliçe limitleri ve mahsuba konu ödemeler (SGK/işveren katkıları somut olaya göre değerlendirilir; hak kural olarak saklıdır).

3) Manevî Tazminat (Belirleme Kriterleri)

• Yaralanmanın ağırlığı, kalıcı iz/sekeller, iş-sosyal hayat etkisi, kusur oranları, tarafların kişisel durumu.
• Amaç manevî dengeyi kısmen sağlamak; cezalandırma değildir.
• Aile bireylerinin manevî tazminat hakları (ağır bedensel zarar hâllerinde yakınlar lehine de gündeme gelebilir).

4) Kime Karşı Dava Açılır?

• Sürücü + işleten/malik: Çoğu durumda müteselsil sorumluluk.
• Zorunlu trafik sigortacısı: Poliçe limiti içinde; temerrüt tarihine göre faiz.
• Güvence Hesabı: Sigortasız/kaçak araç, faili meçhul gibi istisnaî durumlar.

5) Süreç ve Deliller — Adım Adım

1. Ceza dosyası: Kaza tespit tutanağı, kusur bilirkişisi, ifade tutanakları.
2. Tıbbi deliller: İlk müdahale, epikriz, ameliyat notu, görüntüleme, maluliyet için sağlık kurulu.
3. Gelir delilleri: Bordro/e-devlet kayıtları, serbest meslek beyanları, iş akdi/SGK Hizmet Dökümü.
4. Masraf belgeleri: Fatura/fiş, ulaşım-konaklama, refakatçi.
5. Sigortacı başvurusu: Belgelerle birlikte yazılı başvuru; 15 gün bekleme/cevap.
6. Aktüeryal rapor: Uzman destekle hesap tablosu.
7. Dava: Sigortacı + sürücü/işleten aleyhine; faiz başlangıcı muhataba göre belirlenir (sigortacıda temerrüt, sürücü/işletende çoğu kez olay tarihi).
8. Geçici ödeme/talep artışı: Tedavi uzadıkça zarar kalemleri güncellenir.

6) Sık Hatalar ve Pratik İpuçları

• Belgelendirilmemiş masraflar → tedavi/ulaşım her bir kalem için kanıt gerektirir.
• Yalnızca “hakkaniyet”e dayalı rakamlandırma yokluğu → aktüerya şart.
• Zamanaşımı takibi yapılmaması → ceza zamanaşımı yönünden de kontrol edin.
• Müterafik kusur riskinin atlanması → emniyet kemeri/kask/alkol tespitlerine karşı teknik savunma hazırlayın.

7) Örnek Dilekçe İskeleti (Özet Taslak)

• Taraf/poliçe/kaza bilgisi
• Olayın özeti ve kusur değerlendirmesi
• Maddi talepler tablosu (gelir kaybı, bakım, tedavi, cihaz, faiz)
• Manevî tazminat talebi (yaralanma ağırlığı ve etkiler)
• Hukukî dayanak (TBK 54-56, sorumluluk rejimi)
• Deliller listesi (tıbbi/aktüeryal/ceza dosyası)
• Sonuç ve istem

SSS

SGK geçici iş göremezlik/ödenek aldıysam tazminat düşer mi? Somut olaya göre mahsuba konu olabilir; tazminat hakkı kural olarak ayrıdır.
Psikolojik destek giderleri? Kaza ile illiyet kurulursa maddi zarar içinde istenebilir.
Kalıcı iz/skar için ayrıca talep? Manevî tazminatta dikkate alınır; iş gücü kaybı yaratıyorsa maddi hesaba da yansır.

Not: Bu metin genel bilgilendirmedir; somut olay için profesyonel görüş alın. Türeli & Ceylan, başvurudan icraya kadar tam temsil sunar.