Hazine Arazisinin İşgali ve Ecrimisil Süreci 

Türkiye’de kamuya ait taşınmazların, özellikle Hazine mülkiyetindeki arazilerin, izinsiz kullanımı durumunda hukuken “ecrimisil” adı verilen tazminat süreci gündeme gelir. Bu makalede, Hazine arazisinin işgali halinde uygulanacak yasal süreç, ecrimisilin tanımı, başvuru ve itiraz yolları, dava açma hakkı ve taşınmazı işgal eden kişinin yükümlülükleri detaylı biçimde ele alınacaktır.

Hazine Arazisi İşgali Nedir?

Hazine taşınmazlarının, hiçbir kullanım hakkı (kira, tahsis, irtifak vb.) olmaksızın işgal edilmesi “haksız işgal” olarak tanımlanır. Bu kişiler hukuki deyimle “fuzuli şagil” yani haksız işgalci konumundadır. Bu işgale karşı devletin tazminat hakkı vardır ve bu tazminata ecrimisil denir.

Dayanak:

• Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik m. 84
• Yargıtay 1. HD 2023/1050 E. – 2023/2246 K.: “Ecrimisil, hak sahibinin rızası olmaksızın taşınmazın kötü niyetle kullanılması halinde ödenmesi gereken haksız işgal tazminatıdır.”

Ecrimisil Nedir?

Ecrimisil, taşınmaz malın maliki ya da idaresi tarafından, haksız olarak kullanılan dönem için işgalciden talep edilen tazminattır. Bu tazminat, mal sahibinin zarara uğrayıp uğramadığına bakılmaksızın, salt haksız kullanım nedeniyle doğar.

Ecrimisil şu halleri kapsar:

• Kullanım izni olmaksızın Hazine arazisinin işgali
• Mevcut iznin süresinin sona ermesine rağmen taşınmazın boşaltılmaması
• Kiralanan alanın sözleşmede belirlenmeyen alanlara taşarak kullanılması

Ecrimisil Talep Edilmesinin Şartları

Aşağıdaki koşullar oluşmuşsa Hazine tarafından ecrimisil istenebilir:

1. Taşınmaz kamu mülkiyetinde olmalıdır (Hazine, belediye, özel idare vb.).
2. Kişi, taşınmazı herhangi bir hakka dayanmaksızın kullanmalıdır.
3. Kötü niyet aranır. Yani işgalcinin bu taşınmazın kendisine ait olmadığını bilmesi veya bilecek durumda olması gerekir.
4. Ecrimisil talebi, son 5 yılı kapsayabilir (zamanaşımı sınırı).

Ecrimisil Süreci Nasıl İşler?

1. Tespit ve Tebligat

Milli Emlak Birimi, haksız kullanımın tespiti için taşınmazda yerinde inceleme yapar ve Taşınmaz Tespit Tutanağıdüzenler. Ardından, ecrimisil bedeli takdir edilir ve ecrimisil ihbarnamesi ile kullanıcıya tebliğ edilir.

2. İtiraz ve Düzeltme Talebi

Ecrimisil ihbarnamesine karşı 30 gün içinde yazılı itiraz yapılabilir. İdare, yapılan itirazı 30 gün içinde inceler ve kararını bildirir.

3. Ödeme ve İndirim

• İtiraz etmeyenler için %20 oranında ecrimisil indirimi uygulanır.
• Bedel peşin ödenirse ek olarak %15 indirim daha yapılır.
• Ödenmeyen tutar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca tahsil edilir.

Ecrimisil Davası Nasıl Açılır?

Ecrimisil ihbarnamesine karşı idareye yapılan itiraz reddedilirse veya ecrimisil bedelinin hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa dava açılabilir.

Yetkili Mahkeme:

• İdari işlem niteliğindeki işlemlere karşı: İdare Mahkemesi
• Hazine’nin özel hukuk sıfatıyla açtığı davalarda: Asliye Hukuk Mahkemesi

Zamanaşımı:

• Ecrimisil talepleri için geri dönük 5 yıl uygulanır. Daha eski işgaller için talepte bulunulamaz.

Ecrimisil Ödeyenin Hakları Nelerdir?

• Ecrimisil ödemek, taşınmazı kullanmaya devam etme hakkı vermez.
• Ödeme yapılmış olması, kira sözleşmesi yapılacağı anlamına gelmez.
• Tahliye hakkı saklıdır; idare gerekli görürse taşınmazı işgalciden tahliye edebilir.

Özet Tablo: Ecrimisil Süreci

Hazine arazisinin haksız kullanımı durumunda uygulanacak olan ecrimisil süreci, teknik ve usule sıkı sıkıya bağlıdır. Tebliğ, süre, itiraz ve ödeme gibi tüm aşamaların dikkatle takip edilmesi gerekir. Aksi halde yüksek tutarlı borçlar ve tahliye süreçleriyle karşılaşmak mümkündür. Ecrimisil sürecinde hak kaybına uğramamak için uzman bir hukukçudan destek alınması büyük önem taşır.