Teminat Çekleri Geçerli mi? Nasıl İspatlanır?

Ticari hayatta güven ilişkisini sağlamak amacıyla sıkça başvurulan yöntemlerden biri teminat çeki vermektir. Özellikle iş, kira, tedarik ve inşaat sözleşmelerinde, taraflar yükümlülüklerin yerine getirilmesini güvence altına almak amacıyla çek teslim edebilir. Ancak, çekin teminat amacıyla mı yoksa ödeme amacıyla mı verildiği konusu çoğu zaman ciddi hukuki uyuşmazlıklara neden olur.

Peki, teminat çeki geçerli midir?, teminat olduğu nasıl ispatlanır? ve teminat çeki icraya konulabilir mi? Tüm bu soruların yanıtlarını bu makalemizde bulabilirsiniz.

Çek Nedir, Teminat Çeki Ne Anlama Gelir?

Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre çek, ödeme aracı olarak düzenlenen bir kambiyo senedidir. Kanunen çekte vade bulunmaz, çek görüldüğünde ödenmesi gereken bir senettir.

TTK m. 795: Çek görüldüğünde ödenir. Görüldüğünde ödenmesi için düzenlenen çekte, keşide günü olarak gösterilen tarihten önce ibraz olunması halinde ödeme yapılamaz.

Ancak uygulamada taraflar, çeki ödemeden ziyade bir edimin teminatı olarak verebilmektedir. İşte bu tür çeklere teminat çeki denir.

Teminat Çeki Geçerli midir?

Çek, kural olarak ödeme amacıyla düzenlenmelidir. Ancak Yargıtay kararları ve içtihatları doğrultusunda teminat amacıyla düzenlenen çekler de hukuken geçerli kabul edilmektedir.

Fakat burada önemli bir ayrım vardır:

• Teminat amacıyla verilen çek ödeme aracı gibi kullanılamaz.
• Çekin teminat olduğunun kesin ve yazılı delillerle ispat edilmesi gerekir.

Yargıtay 12. HD, 2020/1876 E., 2020/4026 K.: Teminat çeki olduğu yazılı delille ispatlanamazsa, çekin kambiyo vasfı devam eder ve tahsil edilebilir.

Teminat Çeki Nasıl İspatlanır?

Teminat çeki olduğunu iddia eden taraf bu durumu kesin delillerle ispatlamalıdır. Bunlar şunlar olabilir:

• Taraflar arasında düzenlenen sözleşmede “teminat çeki” ifadesi yer alması,
• Çek üzerine “teminat içindir“, “bedeli nakden alınmamıştır” gibi notların yazılması,
• Teslim tutanağı, e-posta, SMS veya WhatsApp yazışmaları,
• Noter tasdikli belgeler,
• Tanık beyanları (belgelerle desteklenirse dikkate alınır)

Bu belgeler sunulmadığında çekin ödeme amacı taşıdığı varsayılır ve borç doğurucu etkisi devam eder.

Teminat Çeki İcraya Konulabilir mi?

Eğer teminat çeki olduğunu ispatlayamazsanız, çeki elinde bulunduran kişi kambiyo senedine dayalı icra takibibaşlatabilir. Bu durumda borçlunun itiraz hakkı olsa da:

• Teminat olduğuna dair açık ve yazılı delil sunulamazsa,
• Takip devam eder ve ödeme yükümlülüğü doğar.

Teminat çeki, uygulamada sık başvurulan ancak ispatı zor ve karmaşık bir ödeme aracıdır. Teminat olduğu kanıtlanamazsa, çek geçerli sayılır ve tahsili mümkün hale gelir. Bu nedenle çek verirken veya alırken hukuki danışmanlık alınması, olası uyuşmazlıkların önüne geçilmesi açısından hayati önem taşır.